Medicina complementaria ou alternativa?

HVAD: o corazón artificial que evita os trasplantes.

No Hospital Porta del Hierro de Madrid  instalaron un corazón artificial duradeiro a un  paciente cunha insuficiencia cardíaca avanzada. A operación durou unhas dúas horas e foi máis sinxela que a necesaria para outros modelos, que requiren abrir todo o esternón.

Este dispositivo é  unha potente turbina que se coloca como complemento ao corazón, de maneira que o órgano poida bombear máis e mellor. Instálase no ventrículo esquerdo para axudar no fluxo de sangue da aorta. Aliméntase de dúas baterías (que se poden recargar en calquera enchufe ou mesmo desde o chisqueiro dos coches) que teñen unha longa autonomía. Tamén se complementa cun pequeno ordenador (que dá lecturas das revolucións por minuto que ten a bomba e os watios que está a consumir). Todo cabe nun bolso que leva a modo de bandoleira e que pesa algo máis dun quilo. O computador e o corazón están unidos mediante un cable que lle sae ao paciente polo costado.

Este corazón diferénciase do resto porque grazas aos avances tecnolóxicos, son aparellos de última xeración e son aptos para terapias ponte, é dicir, para que duren un ou dous anos ata que chegue o transplante (algo fundamental nun país no que o tempo medio de espera é duns 140 días), e tamén para terapias de destino, ou o que é o mesmo, nas que se coloca o dispositivo de forma definitiva.

As pequenas dimensións do aparello e a súa avanzada tecnoloxía permiten aventurar que estes modelos poidan substituír ao anterior rapidamente.

Camiñar despois dunha lesión medular.

Cientificos logran mediante unha interface  cerebro-medula espinal que un mono cunha lesion medular volva camiñar.

O experimento consistiu no implante dun pequeno dispositivo na cortiza motora que recolle os sinais e un neurosensor inalámbrico envíaas a un computador que as decodifica e as reenvia tamén de forma inalámbrica a un estimulador implantado na medula por baixo da lesión.

Outra característica moi interesante do experimento é que tanto o sensor cerebral como o estimulador son dispositivos usados en humanos na actualidade o do cerebro en tratamento do parkinson e o estimulador en control da dor, o que posibilita de forma inmediata as probas en humanos.

Usamos correctamente os antibióticos?

A resposta a esta pregunta é un NON contundente.

O mal uso dos antibioticos está levando a Europa a unha Era POSTANTIBIOTICA

As "superbacterias" é dicir as bacterias resistentes a varias familias de antibióticos,  están sendo as responsables de mais de 25.000 mortes en Europa o ano pasado. Que está pasando?. Os medicamentos deixaron de ser efectivos?

Pois SI. Se non aparecen novas familias de antibióticos efectivos estas superbacterias poderían matar no 2050 a máis de 10 millóns de persoas ano no mundo. 

Este problema débese ó mal uso e ó abuso que a poboación está facendo dos antibióticos.

Estamos afeitos a tomalos cando non fan falta ou á interrupir  a duración do tratamento cando vemos melloría na saúde sen completar o seu ciclo de acción. Só en España, un 45 por cento da poboación cre gracias a eles pódesen matar os virus ou que son efectivos contra o arrefriado e contra a gripe.

Constatouse unha correlación entre o maior consumo de antibióticos e o aumento das resistencias aos antibióticos chamados carbapenémicos considerados como ultimo recurso pasando do 6,2 % de media ao 8.1% sendo Grecia co 50% o país mais afectado.

Pero ademais, hai que sinalar que o recurso a antibióticos antigos que deixaran de usarse polos seus efectos secundarios tamén se esta acabando.

INVENTOS DA MEDICIÑA MODERNA.

Un supercomputador para curar o cancro.

 A universidade de Texas, usou o superordeandor  “Stampede” do centro de Computación Avanzada desa cidade para buscar a reactivación dun supresor tumoral que no 50% dos casos está inactivo nos procesos tumorales.

 “Trátase dun supresor tumoral importante- explica Rommie Amaro,  da Universidade de Texas- que mutou e está inactivo en todos os cancros humanos. Por tanto a procura da súa reactivación foi un logro que a oncoloxía perseguiu durante moito tempo”.

Amaro bautizou á proteína p53 como o “gardián do xenoma”, pois  no seu interior atópase o epicentro do mecanismo de supresión tumoral e é unha proteína importante para a regulación da vida celular; xa que pode detectar o dano que esta enfermidade provócalle a unha célula e controlar a súa morte ou deter o seu ciclo. Pero se este está mutado, non pode detectalo e a célula danada reprodúcese, provocando tumores. 

É case imposible ver de forma experimental que esconde a proteína 53 no seu interior, pero grazas ao uso de Stampede conseguiuse e pode ser unha posible clave para curar o cancro.

Por primeira vez puidéronse ver interaccións directas entre unha rexión desta molécula e o ADN e púidose comprender como se relaciona toda a proteína (e non só certas áreas) co ADN.

“A computación está a chegar ao momento no que pode ter un impacto no desenvolvemento de novas terapias contra o cancro - conclúe Amaro.  Dános unha mellor comprensión dos mecanismos desta enfermidade e as formas de desenvolver posibles vías terapéuticas novas. Cando a maioría da xente pensa en investigación oncolóxica, non pensa en computadores, pero estes modelos chegaron a un punto no que poden ter un gran impacto na ciencia”.

A crioxenización.

Hai uns días decatabámonos que unha moza de 14 anos vítima de cancro quería ser conxelada de forma criogénica e,  inmediatamente todos dubidamos se esa decisión realmente tiña lóxica e sentido.

A criogenización baséase en conxelar corpos coa esperanza de que no futuro  poidan  volver á  vida. Pero, pódese conxelar un corpo enteiro?

Se pensamos nos trámites e procedementos que se requiren nunha operación de transplante, a resposta é NON. Os científicos saben que  poden existir certas dificultades para conxelar algúns órganos porque as súas estruturas poden verse afectadas; canto máis se é a superficie é maior e máis complexa como o corpo humano.

A día de hoxe, os órganos (e o corpo, en xeral) non se poden conxelar porque a auga que conteñen, ao chegar ao momento de conxelación, aumenta de volume e destrúe as estruturas celulares e os mecanismos fisiológicos. É certo que existe un proceso de crioxenización (a vitrificación) que impide a formación do xeo mediante o uso dun xel anticongelante a -196 graos.  O problema é que de momento a ciencia só puido vitrificar órganos embrionarios de animais. Así que, tendo en conta esta información parece lóxico pensar que actualmente resulta complicado conxelar un corpo enteiro sen esnaquizar as súas estruturas internas no proceso.

Entón, que hai de certo no movemento criogénico?. É dicir, estamos ante unha esperanza plausible, ante un mito que non fai dano a ninguén ou ante un fraude? A resposta non é sinxela na medida en que, como é lóxico, non podemos predicir o futuro.

Riscos e beneficios dos aditivos alimentarios.

No anterior post comentamos brevemente que son e o motivo da súa utilización, pero... sabemos quen os regula?

A autorización dun aditivo alimentario establécese baixo unhas condicións de uso determinadas e cunhas especificacións concretas e precisas, e para velar polo cumprimento das garantías que concernen á seguridade dos aditivos alimentarios, e ao seu continuo control e revisión, existen distintos organismos: O FDA (Food and Drug Administration), é o principal órgano regulador que establece as regras legais que especifican os niveis de tolerancia destas sustancias; pero tamén están a OMS, o Comité Cientifico para a Alimentación humana...

Aclarado isto, e sabendo que teñen un propósito moi útil, polo que os seus beneficios son asegurar a duración da comida; conservar o seu sabor, cor e textura e ata axudar a manter o valor nutritivo orixinal dos alimentos para que non desparezca co tempo; preguntámonos, cales son as súas desventaxas?

Aos consumidores preocúpanlles os riscos que entrañan o seu uso, e o máis inquietante é o feito de que algúns poidan ser axentes que causen cancro.


+ Pode causar reaccións alérxicas. Os dous colorantes artificiais -vermello 40 e amarelo 5- son os  que máis reaccións de hipersensibilidad e alerxia producen. O vermello 40 e amarelo 5 son amplamente utilizados en todo, desde alimentos para mascotas e salchichas ata a soda, doces e pasteis. Outros que causan reaccións alérxicas nalgunhas persoas son o colorante artificial carmín, o tragacanto e o benzoato de sodio.

+ Din que ningún dos que hai no mercado son perigosos. Pequenos estudos e organizacións como o Center for Science in the Public Interest non están de acordo. O aditivo máis controvertido é o edulcorante artificial aspartamo, que se utiliza para endulzar o refresco de dieta, goma de mascar e algunhas sobremesas. Nalgúns estudos con ratas que consumiron aspartamo, estas desenvolveron cancro. Outros aditivos que poden causar o cancro -ou se demostrou que causan cancro en animais- inclúen a coloración azul 1 e 2, Amarelo 5 e 6, o hidroxianisol butilado antioxidante, o ciclamato de edulcorantes artificiais, o acesulfamo-K, e o antiaglomerante bromato.
É probable que a cantidade destes aditivos presentes nos alimentos sexa moi pequena para causar algún dano. Con todo, é difícil dicir que vai pasar ao longo prazo.

+ Os colorantes fan produtos máis atractivos e úsanse en bebidas de froitas, do mesmo xeito que nalgunhas carnes precocidas, en salsa de soia e ata na cervexa. As cores brillantes enganan e fannos creer que estamos comendo algo saudable, mentres que en realidade poderíamos beber mollo diluído que está cheo de azucre. 
Recomendo que sempre  se verifique as etiquetas para ver o contido nutricional dun produto antes de compralo.

+ O glutamato monosódico potenciador do sabor, ou MSG, axuda a realzar o sabor dos alimentos nos que se utiliza. O problema con isto é que os fabricantes poden reducir a cantidade do ingrediente real e aínda teñen o mesmo sabor forte no produto final. Así que un sobre ou lata de sopa de pito pode conter moi pouco, e un zume de laranxa pode conter moi pouco ou nada de laranxas reais.


É importante ter en conta a cantidade de inxesta que facemos de produtos que conteñan estes aditivos (pois son moi poucos os que carecen deles) se realmente  nos preocupa  a nosa saúde. 

As inquedanzas cos "E".

Os famosos "E"(s) son aditivos alimentarios, sustancias que se engaden aos alimentos non só para prolongar a súa duración e preservalos da contaminación microbiolóxica; senón tamén para mellorar o sabor e a aparencia; ou ata, e o que é peor, para conseguilas de forma artificial.

O Ministerio de Sanidade e Consumo, defíneos como sustancias que non se consumen como alimento en si, nin se usan como ingredintes, engádense intencionalmente aos produtos alimentarios cun propósito tecnolóxico na fase de fabricación, transformación, tratamento, envasado, etc.

Algúns, teñen un uso tradicional (vinagre, sal e dióxido de azufre), pero a maioría son de creación máis recente.

Nos últimos anos, a industria alimentaria, utiliza unha gran cantidade destes produtos para satisfacer as necesidades dunha sociedade consumista, que admite produtos con novas propiedades que os fan máis duraderos, máis ricos de sabor e ata máis agradables visualmente. Con todo, os consumidores manifestan certas preocupacións polo controvertido uso destes aditivos e polos seus beneficios. Esta incerteza estaría resolta si tiveramos unha información verdadeira e comprensible.

Por iso, primeiro explicaremos brevemente os tipos de aditivos máis frecuentes que existen no mercado:

-Colorantes (E-1...) de orixe natural e artificial; poden usarse case en calquera produto e sen tope de cantidade para dar unha cor atractiva do que naturalmente carece. (en gominolas , caramelos, de bebidas refrescantes, xeados, produtos de confitería, sucedáneos de caviar, patés, embutidos, yogures de froita, salsas, mermeladas, etc.)
Polo tanto, podería prescindirse deles sen que diminuíse a calidade do produto, aínda que ás veces, son a súa única "graza". A súa finalidade adoita ser disimular a escaseza dun ingrediente ou simular a súa presenza (bebida de laranxa sen apenas laranxa, etc.).

-Conservantes (E-2...) Impiden o crecemento de bacterias, hongos e levaduras, polo que o seu uso pode estar xustificado; pero uns son máis inofensivos que outros.
-Antioxidantes (E-3...) Preveñen a formación de compostos tóxicos e impiden o enranziamiento e a aparición de cheiros e sabores estraños. Adoitan empregarse en margarinas, produtos de bollería, pan de molde, queixos fundidos, etc. Algúns, como os tocoferoles e a vitamina E non teñen ningún risco, pero outros (BHA, BHT) son dubidosos.

-Estabilizantes e emulsionantes (E-4...) Serven para mellorar a textura do produto, para espesarlo ou para estabilizar as emulsiones e impedir que se agrumen, se licúen, etc. Ás veces, teñen un efecto engañoso. Adoitan aparecer nos produtos cárnicos, mayonesas, xeados, mousses,etc.)

- Edulcorantes (E-4... e E-9...) con gran poder endulzante polo que con cantidades moi pequenas conséguense os mesmos resultados que con doses xenerosas de azucre e engádense menos calorías ao produto. En principio, a lei só permite usalos en alimentos sen azucre engadido ou en produtos que se anuncien como de baixo contido energético. Con iso preténdese evitar que se empreguen como sustitutos baratos do azucre. Aparecen en produtos light e produtos para diabéticos, pero tamén en zumes, refrescos, mazapán, etc. A seguridade dalgúns aínda suscita dúbidas.

- Potenciadores do sabor (E-6...) Son os aditivos engañosos por excelencia, pois se empregan para aumentar o sabor de produtos que resultan insípidos pola falta de ingredientes constituyentes; é dicir, que enmascaran a pobreza dos produtos. Aínda que isto debería considerarse inadmisible, o seu uso é moi frecuente, sobre todo nos caldos e as sopas de sobre, nos pratos preparados e tamén nas salchichas e outros derivados cárnicos. Algúns, como os glutamatos, poden producir reaccións en persoas sensibles.

-Outros aditivos (E-2..., E-3..., E-5..., E-6... e E-9...) Existen outros moitos aditivos separadamente dos xa mencionados, por exemplo, acidificantes (aceitunas, conservas vegetales, etc.), álcalis ou bases (regulan a ácidez das natas), antiapelmazantes (elaboración de viños, salgaduras e filtración de aceites) ou ceras (recubrimiento de froitas, queixos...). 

-Aromas. Son os máis usados e, os fabricantes, por algunha estraña razón, están exentos de identificalos mediante un código e declarar a súa composición no etiquetado, bastando a mención "aroma"; co que só el, coñece a súa composición. De todos os xeitos, non temos que alarmarnos demasiado porque os aromas empréganse en cantidades moi pequenas.

Introducción.

Desde fai uns anos afírmase frecuentemente que vivimos nunha "sociedade do coñecemento" ou "sociedade da información".

A saúde humana é un campo de gran dimensión ao que tributan un número cada vez maior de disciplinas científicas, desde aquelas que pola súa complexidade requiren un sofisticado instrumental tecnolóxico ata aquelas que se encargan ante todo, do factor humano como son as Ciencias Sociais e Humanísticas, dentro delas particularmente a Psicoloxía.

A mediciña moderna tratando de humanizar as súas accións inclínase ao estudo do enfermo e non ao da enfermidade, tendo en conta a relación que existe entre o obxectivo e o subxectivo.

Non cabe dúbida que para as persoas, un dos aspectos máis importantes constitúeo a saúde e, polo contrario tamén  a enfermidade, xa que resulta vital para os mesmos.

Hoxe en día sabemos que a saúde pode conceptualizarse de xeito positivo, é dicir, referíndose a diferentes dimensións de benestar, de axuste psicolóxico e social, de calidade de vida, de funcionamento cotián, de protección contra posibles riscos de enfermidade, desenvolvemento persoal, etc.; sendo un bo exemplo desta concepción a definición de saúde proposta pola OMS como:  "o estado de completo benestar físico, mental e social".

Neste blog tratarase unha gran diversidade de temas como por exemplo, os avances da ciencia para a cura de enfermidades, os alimentos trasxénicos cos seus benificios/prexuízos para o ser humano, os famosos "E-"...